Yeni koronavirüs SARS-CoV-2 ve yol açtığı hastalık COVID-19
SARS-CoV-2 olarak bilinen yeni koronavirüs, Çin’in Wuhan şehrinden başlayıp Antarktika hariç Dünya’daki her kıtaya yayıldı. Dünya Sağlık Örgütü (WHO) acil durum sınıflandırmasını uluslararası endişe verici bir halk sağlığı durumundan, resmen 11 Mart’ta bir pandemiye dönüştürdü.
Şimdiye kadar, “şiddetli akut solunum sendromu coronavirus 2” veya kısaca SARS-CoV-2 olarak adlandırılan yeni koronavirüs, dünya çapında 245.000’den fazla enfeksiyon vakasına ve 10.000’den fazla ölüme neden oldu.
Her zaman olduğu gibi, “pandemik” kelimesi manşetlerde görünmeye başladığında, insanlar korkuyor ve korkuyla yanlış bilgi ve söylentiler geliyor. Bu endişe verici durum nedeniyle yeni koronavirüs etrafında çeşitli efsaneler ortaya çıktı. Bu makalede, bu efsanelerin bazılarını ele alıyoruz.
1. Klor veya alkol uygulamak ciltteki virüsleri öldürür
Vücudunuzun her yerine alkol veya klor püskürtmek, vücudunuza girmiş olan virüsleri öldürmez. Özellikle gözlere veya ağza girerse zarar verebilir. İnsanlar bu kimyasalları yüzeyleri dezenfekte etmek için kullanabilseler de, cilt üzerinde uygun şekillerde kullanmalıdırlar.
2. Sadece yaşlılar risk altında
Tüm yaş grupları enfekte olabilir. SARS-CoV-2, diğer koronavirüsler gibi, her yaştan insana bulaşabilir. Bununla birlikte, kalp-damar hastalığı, diyabet, hipertansiyon gibi önceden mevcut sağlık koşullarına sahip bireylerin ciddi şekilde hasta olma olasılığı daha yüksektir.
3. Çocuklar COVID-19’a enfekte olamaz
Şimdiye kadar çoğu vaka yetişkinlerde olmuştur, ancak çocuklar bağışık değildir. Aslında tersine, ön kanıtlar çocukların enfekte olma olasılığının yüksek olduğunu, ancak semptomlarının daha az şiddetli olduğunu göstermektedir.
4. El kurutma makineleri koronavirüsü öldürür.
El kurutma makinaları koronavirüsü öldürmez. Kendinizi ve diğerlerini virüsten korumanın en iyi yolu, ellerinizi sabun ve su veya alkol bazlı bir dezenfektanla ovmak-yıkamaktır.
5. Ağza ve burna tuzlu su vermek / gargara yapma koronavirüse karşı korur
Burnunuzu düzenli olarak salinle durulamanın solunum yolu enfeksiyonlarına karşı koruduğuna dair bir kanıt yoktur. Bazı araştırmalar, bu tekniğin akut üst solunum yolu enfeksiyonlarının semptomlarını azaltabileceğini öne sürmektedir, ancak bilim adamları, enfeksiyon riskini azaltabileceğini bulamamıştır.
6. Çin yemeği yiyerek koronavirüsüne yakalanabilirsiniz
Hayır. Çin yemeğine genellemek doğru değil.
7. Antibiyotikler koronavirüsü öldürür
Antibiyotikler bakterileri öldürür. Virüsleri öldürmez.
8. SARS-CoV-2 soğuk algınlığının mutasyona uğramış bir şeklidir
Koronavirüsler, yüzeylerinde sivri uçlu proteinleri bulunan geniş bir virüs ailesidir. Bu virüslerin bazıları insanları birincil konakçı olarak kullanır ve soğuk algınlığına neden olur. SARS-CoV-2 gibi diğer koronavirüsler öncelikle hayvanları enfekte eder. Hem Ortadoğu solunum sendromu (MERS) hem de şiddetli akut solunum sendromu (SARS) hayvanlarda başladı ve insanlara geçti.
9. 10 dakikadan az bir süre hasta birine yakın olmak virüsü bulaştırmaz
Birisi enfekte bir kişiyle ne kadar uzun süre kalırsa, virüse yakalanma olasılığı o kadar yüksektir, ancak 10 dakikadan daha kısa bir sürede de virüse yakalanmak hala mümkündür.
10. Termal tarayıcılar koronavirüs hastalığını teşhis edebilir
Termal tarayıcılar birisinin ateşi olup olmadığını tespit edebilir. Ek olarak, COVID-19 semptomları enfeksiyondan 2-10 gün sonra ortaya çıkabilir, bu da virüs bulaşmış bir kişinin ateş başlamadan önce birkaç gün boyunca normal bir sıcaklığa sahip olabileceği anlamına gelir.
11. Sarımsak koronavirüse karşı korur
Bazı araştırmalar, sarımsağın bazı bakteri türlerinin büyümesini yavaşlatabileceğini göstermektedir. Bununla birlikte, COVID-19’a bir virüs neden olur ve sarımsağın insanları COVID-19’a karşı koruyabildiğine dair bir kanıt yoktur.
12. İlkbaharda sıcaklıklar yükseldiğinde virüsler ölecek ve salgın bitecek
Soğuk algınlığı ve grip virüsleri gibi bazı virüsler, soğuk aylarda daha kolay yayılır, ancak bu, koşullar daha hafif hale geldiğinde tamamen durdukları anlamına gelmez. Bilindiği gibi, bilim adamları sıcaklık değişikliklerinin SARS-CoV-2’nin davranışını nasıl etkileyeceğini bilmiyorlar.
13. Grip ve zatürre aşıları COVID-19’a karşı koruma sağlar
SARS-CoV-2 diğer virüslerden farklı olduğundan, mevcut aşılar enfeksiyonlara karşı koruma sağlamaz. Ancak bu tip aşılar grip veya zatürreden korunmak için önemlidirler.
14. Bir ultraviyole (UV) dezenfeksiyon yeni koronavirüsü öldürür
UV radyasyonu cilt tahrişine neden olabileceğinden, UV lambaları elleri veya cildin diğer bölgelerini sterilize etmek için kullanılmamalıdır.
15. Yeni koronavirüsün tedavisi bulundu
Bugüne kadar, yeni koronavirüsü (2019-nCoV) önlemek veya tedavi etmek için önerilen belirli bir ilaç yoktur.
Bununla birlikte, virüs bulaşmış olanlar semptomları hafifletmek ve tedavi etmek için uygun bakım almalı ve ciddi hastalığı olanlara optimize edilmiş destekleyici bakım verilmelidir.
16. Yeni koronavirüs sivrisinek ısırıkları yoluyla bulaşır
Bugüne kadar, yeni koronavirüsün sivrisinekler tarafından bulaşabileceğini gösteren hiçbir bilgi veya kanıt bulunmamaktadır. Yeni koronavirüs, öncelikle enfekte bir kişi öksürdüğü veya hapşırdığı zaman üretilen damlacıklar veya burundan tükürük veya akıntı damlacıkları yoluyla yayılan bir solunum virüsüdür.
17. Sıcak banyo yapmak yeni koronavirüs hastalığını önler
Sıcak banyo yapmak COVID-19’u yakalamanızı engellemez. Banyo veya duşunuzun sıcaklığından bağımsız olarak normal vücut sıcaklığınız 36.5 ° C ila 37 ° C arasında kalır. Aslında, aşırı sıcak su ile banyo yapmak, sizi yakabileceği için zararlı olabilir. Çok sıcak olmamakla birlikte orta sıcaklıkta duş almak, su buharının ağızdaki mukozayı inceltmesini sağlayabilir. Bu faydalı görünebilir.
18. COVID-19 tıpkı grip gibidir
SARS-CoV-2, ağrı, ateş ve öksürük gibi grip benzeri semptomlara sahip hastalıklara neden olur. Benzer şekilde, hem COVID-19 hem de grip hafif, şiddetli veya nadir durumlarda ölümcül olabilir. Her ikisi de zatürreye yol açabilir.
Bununla birlikte, COVID-19’un genel profili daha ciddidir. Tahminler değişiklik gösterir, ancak ölüm oranı yaklaşık % 1 ile % 3 arasındadır. Bilim adamları kesin ölüm oranını hesaplasalar da, mevsimsel grip oranından çok daha fazla olması muhtemeldir.
19. COVID-19’a yakalanan herkes ölür
Bu ifade yanlıştır. Yukarıda belirttiğimiz gibi, COVID-19 insanların sadece küçük bir yüzdesi için ölümcüldür.
Yakın tarihli bir raporda, Çin Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi, COVID-19 vakalarının % 80,9’unun hafif olduğu sonucuna vardı.
DSÖ ayrıca insanların yaklaşık % 80’inin hastanede uzman tedavi gerektirmeyecek şekilde nispeten hafif bir hastalık yaşayacağını bildirmektedir. Hafif semptomlar ateş, öksürük, boğaz ağrısı, yorgunluk ve nefes darlığı içerebilir.
20. Sıtma ilacı Plaquenil, yeni koronavirüse karşı korur?
Etken maddesi hidroksiklorokin olan Plaquenil adlı ilacın, insanları COVID-19’dan koruduğuna dair bir klinik araştırma sonucu, yani bilimsel bir kanıt yoktur. Bununla birlikte Plaquenil, COVID-19 hastalığına yakalanmış ve hastanede yatan kişilerin tedavisinde denenmektedir; yani koruyucu olarak değil, tedavi edici olarak, bu konuda da bilimsel kanıtlar net değildir.
Etkinliği kanıtlanmadan Plaquenil vb ilaçların kitleler halinde proflaktik (koruyucu) olarak denenmesi, virüsün doğal sürecinden çok daha hızlı mutasyon geçirmesine, direnç kazanmasına ve yakın bir gelecekte elimizde yeni bir virüs yaratmamıza ve yeni bir salgın geçirmemize sebep olabilir!
Bu virüs için daha şimdiden kritik olmayan 100’e yakın mutasyon tanımlanmış durumda. Yan etkisi yok diye bonibon gibi yutulan ilaçlar, virüsün direnç mekanizmalarını zorlayacaktır.
Plaquenil aldığı için korunduğunu sanmak ise bir başka yanılgı… Plaquenil, koronavirüse karşı koruma amaçlı, ne Sağlık Bakanlığımız ne de FDA tarafından önerilmemektedir. Ayrıca ABD’de COVID-19’un standart tedavisi için de onaylanmamıştır.
Virüs yayıldıkça daha fazla mutasyona uğrama olasılığı var; bu süreç rastgeledir ve özellikle genetik sürüklenme dediğimiz süreç devrededir. İşte bu yüzden, virüsü yayarak evrimine, değişimine olanak tanımak ilaç keşfini de olumsuz etkileyecek daha büyük bir risktir.
21. Çamaşır suyu ile gargara yaparak kendinizi koruyabilirsiniz
Bu yöntemin sağlığınıza fayda sağlayabileceği durumlar yoktur. Çamaşır suyu aşındırıcıdır ve oldukça tahriş edicidir ve ciddi hasara neden olabilir.
22. Çinden gelen ticari ürünler koronavirüsü yayabilir
SARS ve MERS’a neden olan ve SARS-CoV-2’ye benzer olanlar da dahil olmak üzere benzer koronavirüslere yönelik önceki araştırmalardan, bilim adamları virüsün mektuplar veya paketler üzerinde uzun süre hayatta kalamayacağına inanıyorlar.
CDC, “bu koronavirüslerin yüzeyler üzerindeki hayatta kalma süreleri dikkate alınırsa, ortalama mevsim sıcaklıklarında, günler veya haftalar süren gönderilen ürünlerden veya ambalajlardan yayılma riskinin çok düşük olduğunu” açıklamaktadır.
23. Evde hazırlanan bitkisel formüller koronavirüsü tedavi edebilir
Hiçbir ev ilacı; C vitamini, aromatik (uçucu) yağlar, gümüş kolloid, susam yağı, sarımsak ve her 15 dakikada bir yudumlanan su da dahil olmak üzere COVID-19’a karşı koruma sağlayamaz. Evde sağlıklı bir beslenme programı olan Akdeniz Diyetine uymak faydalı olabilir.
En iyi yaklaşım, iyi bir el yıkama rejimini benimsemek ve toplu insanların olabileceği yerlerden kaçınmaktır.
24. Koronavirüsü idrar ve dışkıdan kapabilirsiniz
Bunun olması muhtemel değildir ancak farklı görüşler yer almaktadır.
İngiltere’de Londra Hijyen ve Tropikal Tıp Okulu’na göre; üst solunum yolunuzdan mukus ile yuttuğunuz virüsler ve bakteriler midemizin asit koşullarında denatüre oldukları bağırsağımıza gidiyor. Modern, çok hassas algılama mekanizmalarıyla, bu virüsleri dışkıda tespit edebiliriz. Genellikle, bu şekilde tespit edebileceğimiz virüsler, bağırsaklarımız tarafından yok edildikleri için başkalarına bulaşıcı değildir.
Bununla birlikte, bazı araştırmaların SARS-CoV-2’ye benzer virüslerin dışkıda devam edebileceği sonucuna vardığına dikkat etmek gerekir.
JAMA’da yakın zamanda yapılan bir araştırma mektubu SARS-CoV-2’nin dışkıda da bulunduğu sonucuna varıyor.
25. Koronavirüs insanlar tarafından bilinen en ölümcül virüstür
SARS-CoV-2 influenzadan daha ciddi gibi görünse de, insanların karşılaştığı en ölümcül virüs değildir. Ebola gibi diğerlerinin ölüm oranları daha yüksektir.
26. Virüs Çin’de bir laboratuvarda üretildi
İnternet söylentilerine rağmen, durumun böyle olduğuna dair bir kanıt yok. Bazı araştırmacılar SARS-CoV-2’nin pangolinden insanlara atlamış olabileceğine inanıyor. Diğerleri bunun SARS’ta olduğu gibi bize yarasalardan geçmiş olabileceğini düşünüyor.
27. Salgın, insanlara yarasa çorbasından bulaştı
Bilim adamları virüsün hayvanlarda başladığından emin olsalar da, herhangi bir tür çorbadan geldiğine dair bir kanıt yok.
28. Kediler ve köpeklerden koronavirüs bulaşır
Şu anda, SARS-CoV-2’nin kedileri ve köpekleri enfekte edebileceğine dair çok az kanıt var. Ancak, Hong Kong’da, sahibi COVID-19 olan bir Pomeranian enfekte oldu. Köpek herhangi bir belirti göstermedi. Bilim adamları virüsün başka bir kedi veya köpekten yayılabileceğinden şüpheli olsa da salgının gerçek itici gücünün insanlar olduğunu söylüyor.
29. Koronavirus, insanoğlunun bildiği en ölümcül virüstür
SARS-CoV-2 influenzadan daha ciddi gibi görünse de, insanların karşılaştığı en ölümcül virüs değildir. Ebola gibi diğerlerinin ölüm oranları daha yüksektir.
30. Yüz maskeleri koronavirüse karşı korur
Sağlık çalışanları enfeksiyona karşı korumak için yüze sıkıca oturan profesyonel yüz maskeleri kullanırlar. Bununla birlikte, tek kullanımlık yüz maskelerinin bu tür bir koruma sağlama olasılığı düşüktür. Bu maskeler yüze düzgün oturmadıklarından, damlacıklar yine de ağız ve buruna kenarlarından veya üstünden girebilir. Ayrıca, küçük viral parçacıklar doğrudan maskenin üstünden içine de nüfuz edebilir.
Bununla birlikte, bir kişinin solunum yolu hastalığı varsa, maske takmak başkalarının enfekte olmasını önlemeye yardımcı olabilir.
Ayrıca, maske takmak yanlış bir güven duygusu verebilir ve kişisel hijyen kurallarının göz ardı edilmesine neden olabilir, örneğin el hijyeni. Bu durumda maske takarken birey diğer hijyen koşullarına uyuyorsa ancak maske bariyer olacaktır.
DSÖ, COVID-19’dan şüphelenilen birinin yakınında olan kişilerin maske takmasını önermektedir. Bu durumda, maske takmak sadece birey düzenli olarak ellerini alkol bazlı el ovma veya sabun ve su ile yıkarsa etkilidir.
Sağlıklı ve Mutlu Kalın!
Kaynakça
Coronavirus myths explored https://www.medicalnewstoday.com/articles/coronavirus-myths-explored#What-should-we-do?
Sıtma ilacı Plaquenil, koronavirüs hastalığı (COVID-19) için bir çare olabilir mi? https://www.drozdogan.com/sitma-ilaci-plaquenil-covid-19-icin-bir-care-olabilir-mi/
